กล้ามเนื้อตาอ่อนแรงเกิดจากอะไร อันตรายหรือไม่ มีวิธีรักษาอย่างไร?
ใครหลายๆ คนอาจเคยพบ ปัญหากล้ามเนื้อตาอ่อนแรง โดยทั่วไปว่า กล้ามเนื้อตา อาจจะหมายถึง กล้ามเนื้อตาส่วนของกระบอกตาด้านในที่ใช้ในการกรอกตาไปมา อีกความหมายคือ ภาวะกล้ามเนื้อเปิดตาอ่อนแรงซึ่งเกี่ยวข้องกับกล้ามเนื้อส่วนที่ทำหน้าที่เปิดปิดของเปลือกตา ในบทความจะหมายถึง ”ปัญหาที่เปลือกตาเป็นหลัก“ ซึ่งส่วนมาก ปัญหานี้ อาจจะพบตั้งแต่กำเนิดในเด็ก อาจจะพบบ่อยในผู้สูงวัยที่มีความเสื่อมลงตามวัย หรือ ในปัจจุบันที่พบมากขึ้น เป็นภาวะแทรกซ้อนจากการทำศัลยกรรมตาสองชั้น ที่ขัดขวางการทำงานปกติของการเปิดตา หากคุณเป็นหนึ่งในคนที่กำลังมองวิธีรักษาและ กังวลว่า การศัลยกรรมแก้ไขกล้ามเนื้อตาอ่อนแรงจะเป็นอันตรายหรือไม่ บทความนี้จะมาอธิบายเกี่ยวกับโรคกล้ามเนื้อตาอ่อนแรงว่าเกิดจากอะไรและแก้ไขอย่างไรได้บ้าง
กล้ามเนื้อตาอ่อนแรงคืออะไร
โรคกล้ามเนื้อตาอ่อนแรง เป็นภาวะที่ขอบล่างของเปลือกตาบน อยู่ต่ำกว่าตำแหน่งปกติ หรือลงมาปิดตาดำมากกว่าปกติ เกิดได้หลายสาเหตุ ทั้งเกิดจากตัวกล้ามเนื้อเปิดตาเอง หรือเกิดจากความผิดปกติของเส้นประสาทที่บังคับการเปิดตา สามารถพบได้ในทุกเพศและทุกช่วงวัย
กล้ามเนื้อตาอ่อนแรงตั้งแต่กำเนิด
กล้ามเนื้อตาอ่อนแรงโดยกำเนิด คือ การที่กล้ามเนื้อตาถูกสร้างโดยมีไขมันแทรกแทนมัดกล้ามเนื้อ เด็กที่เกิดมาจะตาจะปรือๆ เปิดได้น้อยอาจเป็นสองด้าน ส่วนกรณีที่เป็นด้านเดียว สังเกตชัดว่า ตาจะโตไม่เท่ากัน ซึ่งกรณีรักษาล่าช้า ในบางเคสจะสามารถนำไปสู่ภาวะตาขี้เกียจ ดังนั้น ควรเข้ารับการตรวจรักษาโดยจักษุแพทย์โดยเร็ว เพื่อให้ตาข้างนั้นมองเห็นได้ตามปกติ สาเหตุพบว่า ไม่ทราบสาเหตุชัดเจน แต่สามารถถ่ายทอดทางพันธุกรรมได้ โดยอาจมีประวัติครอบครัวเป็นแบบนี้มาก่อนได้
กล้ามเนื้อตาอ่อนแรงจากภายหลัง
สาเหตุของกล้ามเนื้อตาอ่อนแรงประการที่สอง คือ อาการที่เกิดภายหลัง การเกิดขึ้นตามอายุ การศัลยกรรม หรือการบาดเจ็บของกล้ามเนื้อ ซึ่งปัจจัยเหล่านี้ เป็นอีกหนึ่งปัจจัยหลักของคนไข้ที่เข้ามารักษาโรคกล้ามเนื้อตาอ่อนแรง
อายุ
การที่อายุมากขึ้น เป็นธรรมดาเมื่อมีการใช้งานเปิดปิดหนังตามานาน จะเกิดความเสื่อมลง ของกล้ามเนื้อเปิดตาจนเกิดภาวะอ่อนแรง จากการที่กล้ามเนื้อยืดหย่อนลง หรือ หลุดออกจากจุดเกาะของชั้นตา หนังตาตกแบบเสื่อมตามวัยแบบนี้จะค่อยๆ ปิดลงมา ต่างกับสาเหตุจาก อัมพาตของเส้นประสาทที่เลี้ยงเปลือกตามาจาก สมองหรือจากเส้นประสาทด้านนอกที่มาเลี้ยง ภาวะนี้แตกต่างกับภาวะแรกคือจะเกิดขึ้นรวดเร็ว และสังเกตได้ชัดจากการที่กล้ามเนื้อส่วนอื่นของใบหน้าเป็นอัมพาตด้วย ดังนั้นถ้าพบการอ่อนแรงแบบรวดเร็ว จึงควรรีบพบแพทย์เพื่อทำการตรวจ ป้องกันไม่ให้เกิดอันตรายมากขึ้น
ศัลยกรรมทำตาสองชั้น
การทำศัลยกรรมตาสองชั้น เป็นปัจจัยที่ก่อให้เกิดปัญหาโรคกล้ามเนื้อตาอ่อนแรงได้ โดยภาวะที่แทรกซ้อนจากการทำตาสองชั้น อาจมีสาเหตุที่เป็นไปได้จากการศัลยกรรมที่ไม่เชี่ยวชาญ ส่งผลให้ตาไม่เท่ากัน ดูไม่เป็นธรรมชาติ การทำตาสองชั้นที่สูงเกินไปยังก่อเกิดปัญหาพังพืดที่กล้ามเนื้อตาไปยึด มีภาวะหนังตาตกหลังการผ่าตัด เป็นอีกปัญหาที่พบมากในประเทศไทย หรือ เกิดจากภาวะที่มีหนังตาตกจากการที่อ่อนแรงแต่เดิม แต่ไม่ได้รับการวินิจฉัยก่อนศัลยกรรม
กล้ามเนื้อลีเวเตอร์ได้รับการบาดเจ็บหรือฉีกขาด
กล้ามเนื้อลีเวเตอร์ (Levator) เป็นกล้ามเนื้อมัดบนรูปสามเหลี่ยมเหนือเบ้าตา ทำหน้าที่ควบคุมและยกเปลือกตาบนขึ้นเพื่อการมองเห็น หากเป็นโรคกล้ามเนื้อตาอ่อนแรงจากการบาดเจ็บหรือการผิดปกติของเส้นประสาท กล้ามเนื้อตาลีเวเตอร์จะอ่อนแรงลง ไม่สามารถออกแรงลืมตาได้เต็มที่ ลืมตาลำบาก ซึ่งอาการบาดเจ็บนี้ อาจจะเกิดจากการขยี้ตาแรงๆ บ่อยๆ หรือ การใส่คอนแทคเลนส์เป็นเวลานานได้
สังเกตอาการกล้ามเนื้อตาอ่อนแรง
วิธีการสังเกตตัวเองว่ามีอาการกล้ามเนื้อตาอ่อนแรงไหม เพื่อที่จะได้ทำการตรวจ รักษากล้ามเนื้อตาอ่อนแรงด้วยการศัลยกรรม ทำได้ดังนี้
สังเกตบริเวณหนังตา : การที่ขอบเปลือกตาบังตาดำลงมามากกว่า 2 มิลลิเมตร ฉะนั้นตาจึงดูปรือ ง่วงนอนแม้พยายามลืมตาอย่างเต็มที่
สังเกตการมองเห็นหรือการลืมตา : ตาดูไม่เท่ากัน ชั้นตาตก ข้างที่ตกมักจะมีชั้นตาที่หนาจากไขมัน
สังเกตเบ้าตา : เบ้าตาลึกกว่าปกติในผู้ที่มีภาวะหนังตาตกทั้งสองข้าง เลิกคิ้ว ย่นหน้าผาก ต้องคอยเงยหน้าเพื่อช่วยการมองเห็น
กล้ามเนื้อตาอ่อนแรงส่งผลกระทบอย่างไร
หากถามว่ากล้ามเนื้อตาอ่อนแรงอันตรายไหม? แม้ว่าไม่ส่งผลอันตรายมากนักในบางราย แต่อย่างไรก็ตาม หากปล่อยทิ้งไว้อาจทำให้เกิดผลกระทบต่อชีวิตประจำวันได้ ซึ่งอาการของกล้ามเนื้อตาส่งผลต่อบุคลิกภาพ สุขภาพ และความสวยงาม ดังนี้
บุคลิกภาพไม่ดี : เพราะดูตาไม่เท่ากัน ตาปรือทำให้ดูง่วงนอนตลอดเวลา ส่งผลให้ต้องเลิกคิ้ว หรือเงยหน้ามองอยู่บ่อยๆ ทำให้ดูบุคลิกไม่ดี
กระทบกับสุขภาพ : อาจกดกระจกตาทำให้สายตาเอียงหรือบดบังการกระทบของแสง จึงมองเห็นไม่ชัดเจนโดยเฉพาะภาพจากด้านบน
มีผลต่อความสวยงาม : ตาดูอิดโรย รวมทั้งเบ้าตาลึก ทำให้หน้าดูโทรม มีอายุแก่กว่าวัย
ประเมินก่อนเข้าผ่าตัดกล้ามเนื้อหนังตาอ่อนแรง
ประเมินก่อนเข้ารับการผ่าตัดกล้ามเนื้อตาอ่อนแรง จะช่วยให้ผู้เข้ารับบริการทราบถึงสาเหตุและวิธีการรักษากล้ามเนื้อตาอ่อนแรงอย่างถูกต้อง พร้อมเตรียมตัวและปฏิบัติดูแลตนเองหลังการศัลยกรรมได้อย่างเข้าใจ โดยแพทย์จะประเมินเบื้องต้นว่าต้องการศัลยกรรมเพื่อความสวยงามหรือรักษาอาการบาดเจ็บของกล้ามเนื้อ
การศัลยกรรมกล้ามเนื้อหนังตาอ่อนแรง
ปัจจุบันเทคโนโลยีและเทคนิคการผ่าตัดที่ก้าวหน้า เครื่องมือทันสมัยที่สามารถแก้ไขกล้ามเนื้อหนังตาอ่อนแรงได้ โดยการรักษาแบ่งออกเป็น 3 แบบ
ผ่าตัดดึงกล้ามเนื้อเปิดตา แบบแผลด้านใน (Mullerectomy) จะทราบจากการตรวจ มักทำในรายที่ยังเปิดตาเองได้มีแรง ไม่มีแผลเป็นด้านนอก บวมช้ำน้อยกว่า 7 วัน ผลข้างเคียงน้อย ชั้นตาที่ได้มักเป็นชั้นตาธรรมชาติก่อนเกิดปัญหาอ่อนแรง
ผ่าตัดดึงกล้ามเนื้อเปิดตา แบบแผลด้านนอก ที่แผลชั้นตา (Levator Surgery) มักทำในรายที่มีการตกมาก แรงกล้ามเนื้อยังพอมี หรือเคสที่เคยผ่ามาก่อน หรือแก้ตาสองชั้น เนื่องจากเป็นแผลเดียวกับการทำตาสองชั้น จึงมักเข้าใจผิดว่าเป็นการทำตาสองชั้น แต่ที่แตกต่างไป คือการผ่าตัดจะเข้าไปในชั้นกล้ามเนื้อลึกด้านใน เป็นการดึงเพื่อให้กล้ามเนื้อเปิดตาทำงานให้มีประสิทธิภาพมากขึ้น บวมช้ำจะเหมือนการทำตาสองชั้นปกติ ราว 30 วันจึงจะหายดี
ผ่าตัดดึงกล้ามเนื้อเปิดตา โดยใช้แรงดึงจากกล้ามเนื้อหน้าผาก (Frontalis Sling) ทำในรายที่ไม่มีแรงเหลือของการเปิดตาจากเปลือกตา มักเป็นเคสที่พบแต่กำเนิด โดยมักใช้เอ็นหุ้มกล้ามเนื้อส่วนต้นขามาคล้องแทนวัสดุสังเคราะห์ เพราะจะอยู่ได้นานและภาวะแทรกซ้อนน้อยกว่า แต่ต้องอาศัยแพทย์ที่มีความชำนาญเฉพาะทาง
ขั้นตอนในรักษากล้ามเนื้อตาอ่อนแรง
ขั้นตอนดังต่อไปนี้จะเป็นการรักษากล้ามเนื้อตาอ่อนแรง
การแก้ไขภาวะอาการหนังตาตกจากโรคกล้ามเนื้อตาอ่อนแรง เรียกว่า ผ่าตัดดึงกล้ามเนื้อเปิดตา จะเป็นการผ่าตัดที่ไม่ใช่ทำตาสองชั้นปกติ คือแนวที่ผ่าจะลึกถึงกล้ามเนื้อเปลือกตาด้านใน เพื่อดึงกล้ามเนื้อเปิดตาให้ทำงานได้ระยะเปิดมากขึ้น ทำให้เปิดตาได้ดีขึ้น โดยแพทย์อาจจะลงแผลบริเวณชั้นตาของคนไข้ ซ่อนไว้ใต้หนังตาเพื่อไม่ให้มองเห็นแผลหลังผ่าตัด หรือเลือกลงแผลด้านในเปลือกตา ไม่มีแผลที่ผิวหนัง หรือลงแผลเหนือคิ้วในรายที่เป็นมากๆ อาจต้องใช้กล้ามเนื้อหน้าผากมาช่วยเปิดตา วิธีการจะแตกต่างกันในแต่ละเคส
ระหว่างการผ่าตัดแพทย์จะประเมินว่าส่วนใดที่จำเป็นต้องเอาออกบ้าง เช่น บริเวณหนังตา หากมีส่วนเกิน ก็สามารถจะตัดออกไปพร้อมกันได้ โดยเฉพาะคนที่หนังตาอูมหรือชั้นตาหนา กรณีมีพังผืดจากการผ่าตัดเดิม ต้องตัดพังผืดแผลเป็นออกไปด้วย
โดยปกติแล้วจะใช้เวลาในการผ่าตัดข้างละประมาณ 20-30 นาที การผ่าตัดกล้ามเนื้อตาถือเป็นการผ่าตัดเล็กจึงไม่จำเป็นที่จะต้องนอนโรงพยาบาล คนไข้สามารถกลับบ้านได้เลยหลังเข้ารับบริการผ่าตัดเสร็จเรียบร้อย เมื่อแพทย์ลงความเห็นว่ากลับบ้านได้
วิธีปฏิบัติตัวก่อนศัลยกรรมกล้ามเนื้อตาอ่อนแรง
เพื่อให้การผ่าตัดผ่านไปได้ด้วยดี ควรเตรียมตัวก่อนเข้ารับการศัลยกรรมรักษากล้ามเนื้อตาอ่อนแรง ดังนี้
งดรับประทานยาหรืออาหารเสริม ที่ลดการแข็งตัวของเลือด เช่น วิตามินE คอลลาเจน น้ำมันตับปลา รวมทั้งยาลดน้ำหนัก สมุนไพรทุกชนิดอย่างน้อย 2 สัปดาห์
กรณีต่อขนตา ควรถอดขนตาออกก่อนเข้ารับผ่าตัด
งดการติดสติ๊กเกอร์ตาสองชั้นอย่างน้อย 1 สัปดาห์
งดใส่คอนแทคเลนส์หลังผ่าตัด 3-4 สัปดาห์
หากมีอาการไอมาก หรือท้องผูกมาก ควรแจ้งทางคลินิกล่วงหน้าประมาณ 3 วัน
แจ้งประวัติการรักษาหากเคยเข้ารับการผ่าตัดและการแพ้ยาทุกประเภทกับแพทย์ล่วงหน้า
หากเกิดอาการเกี่ยวกับตาผิดปกติก่อนผ่าตัด เช่น ตาแดง บวม อักเสบ ให้จักษุแพทย์ประเมินก่อน
วิธีปฎิบัติตัวหลังศัลยกรรมกล้ามเนื้อตาอ่อนแรง
เพื่อให้หลังผ่าตัดศัลยกรรมกล้ามเนื้อตาอ่อนแรง แผลหายไว ฟื้นตัวได้ดี ควรปฏิบัติตนดังนี้
หลีกเลี่ยงไม่ให้แผลโดนน้ำ
ประคบเย็นตลอดเวลาช่วง 72 ชม แรก ต่อด้วยการประคบอุ่นเช้าเย็นจนตัดไหม
รับประทานยาตามที่แพทย์สั่ง ทำแผลใช้ยาป้ายเพื่อป้องกันการติดเชื้อ
งดใช้สายตา ช่วง 2-3 วันแรก รวมถึง การขับรถเอง เพื่อป้องกันอุบัติเหตุ
งดการออกกำลัง การยกของหนัก หรือ การเบ่งที่มากเกินไป จนกว่าจะตัดไหม
สำหรับยา หรือ อาหารเสริม ที่จะเริ่มกินหลังผ่าตัด สามารถสอบถามแพทย์ได้เป็นกรณีไป
งดเครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์ งดสูบบุหรี่ จนกว่าแผลจะหายดี
ศัลยกรรมกล้ามเนื้อตาอ่อนแรงที่ไหนดี
การรักษากล้ามเนื้อตาอ่อนแรง ต้องอาศัยประสบการณ์ เทคนิคและความเชี่ยวชาญเฉพาะทาง เพราะดวงตาเป็นอวัยะที่บอบบางและละเอียดอ่อน เพื่อมิให้เกิดโรคซ้ำ แผลหลังผ่าตัดหรือปัญหาอื่นๆ ภายหลัง ขอแนะนำให้เลือกคลินิกที่ได้มาตรฐาน น่าเชื่อถือ มีทีมจักษุดูแลและให้คำปรึกษาก่อนรับบริการ เพื่อให้ได้รูปตาที่เหมาะสม และชั้นตาที่เหมาะกับใบหน้า
Saonanon Clinic เศาณานนท์คลินิก คือคลินิกเฉพาะทางศัลยกรรมตกแต่งและจักษุกรรมที่มีความเชี่ยวชาญเฉพาะการผ่าตัดเปลือกตา เราใส่ใจและให้ความสำคัญกับผลลัพธ์ที่ได้และความพึงพอใจของผู้ที่มาใช้บริการเป็นอันดับหนึ่ง มั่นใจได้ว่าหากคุณใช้บริการกับเราคุณจะได้รับคำแนะนำและบริการที่ดีที่สุด ทั้งความสวยงามและการรักษาโรค ด้วยทีมแพทย์เฉพาะทางที่เชี่ยวชาญ เลือกมาตรฐาน เลือกความปลอดภัย เลือกเศาณานนท์คลินิก
กล้ามเนื้อตาอ่อนแรงเกิดจาก ทั้งจากสาเหตุทางพันธุกรรม เความเสื่อมตามอายุ ภาวะแทรกซ้อนทางศัลยกรรมเ สามารถเกิดขึ้นได้กับทุกช่วงวัย เพื่อไม่ให้กระทบต่อสุขภาพ ความสวยงาม และบุคลิกในการทำงาน รวมทั้งชีวิตประจำวัน การศัลยกรรมจึงเป็นอีกหนึ่งทางเลือกสำหรับผู้ที่ต้องการรักษากล้ามเนื้อตาอ่อนแรง การประเมินก่อนเข้ารับบริการรักษาด้วยแพทย์ผู้เชี่ยวชาญและเทคนิคที่เหมาะสมจะทำให้ดวงตาดูโต สดใส เพิ่มความมั่นใจ และดูมีบุคลิกภาพดีได้ดั้งเดิม